Ауыртпалықтың түрлері

Ауыртпалық – бұл мүлікті пайдалануды шектеу. Мұндай жылжымайтын мүлікті толығымен басқару мүмкін емес (сатуға, сыйға беруге, ауыстыруға, коммерциялық пайда табуға), кейде тіпті ол үйде тұруға да болмайды. Жеке тұлғалар, мемлекеттік органдар немесе заңды тұлғалар ауыртпалық салуы мүмкін.

Ал ауыртпалықтардың екі түрі бар: ерікті және мәжбүрлі.

Ерікті ауыртпалықта меншік иесі өз еркімен үйді кепілге береді. Мысалы:

- ипотекалық несие алған кезде;

- түрлі несие берушілер алдындағы қарыз құралдары ретінде;

- жылжымайтын мүлікке құқықты тіркеуді уақытша тоқтата тоқтатылғанда (мысалы, тұрғын үй құжаттарының жоғалуына байланысты немесе ұрлатып алса).

- Мәжбүрлі ауыртпалыққа мыналар кіреді:

- сот тұтқынға қойылса;

- үшінші тұлғалардың заңды талаптары (қарыздар, даулар).

Келесі ауыртпалықтар құқықтық кадастрда тіркеуге жатады:

• кемінде бір жыл ғана пайдалану құқығы (жалдау, өтеусіз пайдалану, сервитуттар (меншікті нәрсені пайдалану құқығына шек қою)), өмір бойы ұстау құқығы, рента);
•  қамқорға алғанда, қамқоршысы болғанда, мұрагерлік-құқықтық байланыста, банкрот болғанда және т.б. жағдайларда сенімгерлік құқығын басқару;
• кепілдікте;
• тұтқында тұрса;
•  мемлекеттік органдар белгілейтін шектеулер;
•  негізгі мүддесін қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де ауыртпалықтар.

Пайдалану құқығы

Егер үй бір жылдан астам уақытқа жалға беріліп, осы мерзім ішінде сатылса, онда жалдау шартында белгіленген барлық міндеттемелер жаңа меншік иесіне беріледі.

Учаскіде сервитут (меншікті нәрсені пайдалану құқығына шек қою), болса,  (өту, көлікпен жүру, коммуникацияны төсеу немесе пайдалануға шектеу болса), жаңа иесі де оны орындауға міндетті.

Сенім құқығымен басқару

Тұрғын үйді сату бұған кедергі келтірмейді және менеджердің меншікті өзгертуге келісімі талап етілмейді.

Кепіл

Меншік иесінің өзгеруі кепіл ұстаушының келісімімен ғана мүмкін болады. Бұл жағдайда кепілзат құқығы өз күшінде қалады, ал біреудің құқығын ауыстырып алушы кепіл берушінің барлық міндеттемесін орындайды.

Тұтқындау (арест)

Тұтқындау мүлікпен кез келген мәмілеге тыйым салады. Меншік иесі оның қауіпсіздігін қамтамасыз етуге міндетті.

Мемлекеттік шектеулер

Көбінесе салық, алимент төлемеу немесе кәмелетке толмағандардың қамқоршылық органдарының қорғау шарасы ретінде пайда болады. Борышкер-меншік иесі мүліктің сақталуын қамтамасыз етуге міндетті және онымен мәміле жасауға қақысы жоқ.

Мүліктің үлесіне ауыртпалық

Егер үлеске арест қойылса немесе басқа жолмен ауыртпалық болса, объектіні толық иеліктен шығаруға тыйым салынады. Алайда қалған иелер (бар болса)  үлестерін өз қалауы бойынша жұмсайды.

Тіркеу құқығын уақытша тоқтату

Меншік иесі тұрғын үйге құқық белгілейтін құжаттарын жоғалтып алса, онымен жасалатын мәмілелерді болдырмау жағдайында өз мүлкіне құқықтарды тіркеуді уақытша тоқтата тұру туралы өтініш жазып (15 күнде) сондай-ақ контрагентке басқа адамдарға мүлікке ешкімнің құқығы жоқ туралы кепілдік береді.  

Жылжымайтын мүліктің ауыртпалықтары бар екенін қалай тексеруге болады

Ауыртпалық туралы анықтама алу керек.

Онда мекен-жайы, үй иелерінің саны, меншік құқығы туралы құжат және  ауыртпалықтар тізімі мен оның  негіздері көрсетіледі.

Анықтаманы қалай аламыз?

• -кез келген халыққа қызмет көрсету орталығына тапсырыс беріп;
• -egov.kz порталынан;
• -мүліктің орналасқан жері бойынша әділет басқармасына ресми сұрау салу. Жауап 15 күн ішінде келеді;
• -нотариуспен байланысыңыз. Бұл мамандар БНАЖ (бірыңғай нотариалдық ақпараттық жүйе) арқылы жылжымайтын мүлікке тіркелген құқықтар және оның техникалық сипаттамалары туралы ақпаратқа қол жеткізеді. Мұндай ақпарат алу мүмкіндігі болмаса, нотариустың сұранымы бойынша беріледі.

Егер үй иесінің өзі бармаса, анықтама, алушының жеке куәлігі немесе сенімхаты қажет.

Онлайн-сұранымда сізде ЭЦҚ болу керек немесе бір реттік парольді пайдалану қажет.

Анықтама тегін беріледі, ол 20 минут ішінде немесе бір жұмыс күніне созылуы мүмкін. Айтпақшы, ол бір күнге ғана жарамды!

Өз кезегінде заңгерлер үй мен оның қожайыны туралы СОТ КАБИНЕТІнде «Сот істерін іздеу» опциясында тексеруге кеңес береді.  «Облыс немесе республикалық маңызы бар қала», «Сот билігі» (аудандық немесе қалалық соттар), «Есеп беру жылы» (заңгерлер соңғы бес жылдағы істерді тексерген дұрыс дейді) жолдарын толтырып, меншік иесінің атын көрсету керек. дау туындаған жағдайда, мәселенің мәнін меншік иесінен біліп, жақсы және жаман жақтарын өлшеп, содан кейін ғана шешім қабылдаңыз.

Заңгерлер соңғы 3-5 жылдағы нысанның бағасына және онымен жасалатын мәмілелер санына назар аударуға да кеңес береді. Егер бұл көрсеткіш нарықтық бағадан әлдеқайда төмен болса немесе тұрғын үй бірнеше рет сатылса немесе берілсе, жақын туыстар арасында мәмілелер жасалса, сақ болыңыз.

Сенім білдірілген адаммен емес, үй иесімен келісім жасасуға тырысыңыз. Егер бұл мүмкін болмаса, мәміле жасамас бұрын онымен хабарласып, оның келісімін видеоға жазып алыңыз.

Ауыртпалықты қалай алып тастауға болады

Ауыртпалықтың кез келген түрін алып тастаудың басты факторы – оған байланысты туындаған жағдайды тоқтату.

Яғни, үй иесі ипотеканы төлеуі керек, қарызын төлеуі керек, несие берушілер алдындағы міндеттемесін өтеп, содан кейін құжатпен - ауыртпалықтың көтерілгенін растайтын құжатпен, ХҚКО-ға немесе egov-қа хабарласады.

Ауырлықтың ең қиын түрі – азаматтық немесе қылмыстық іс бойынша арестке қою.  

Азаматтық істе сот шешімі орындалғаннан және сот орындаушысының жұмысына ақы төленгеннен кейін арест алынып тасталады.

Ал қысмыстық істе алдын-ала тергеуден кейін, егер іс тоқтатылса немесе сот шешімімен алынады.

Жылжымайтын мүлікті тәркілеуге және онымен мәміле жасауға тыйым салуға қақысы бар органдар – құқық қорғау органдары, соттар, сот орындаушылары, мемлекеттік кірістер (салық) органдары, қамқоршылық органдары және құқық иесінің  өзі.

                         Материал Krisha.kz сайтынан аударып алынды. 

Оқи отырыңыз: Риелтордың алаяқ екенін қалай білуге болады? 

Несие төлеуге ақшаңыз болмаса не істеу керек?

Атаулы әлеуметтік көмек: Қашан, қалай, қандай? 

Баспана бағасында қандай өзгеріс бар