1. Тек көзбен бір шолып шығып ұнатады

Үй сатып алушылар көбінесе өзінің нақты қажеттіліктерін ескермейді, болашағын ойламайды. Әдетте бір қарағанда «әдемі» көрінген – жөндеу, терезесінен табиғат көрінісіне қарап, сатып алуға дайын тұрады. Ал құрылыс сапасына, жобасына, инфақұрылымына және т.б. назар аудармайды.

Шешімі:

Сатып алатын үйде кем дегенде 3-5 жыл немесе одан да көп өмір сүру келешегін қарастырыңыз.

- Жаңа баспанаға отбасыммен  көшіп келдім көзіңізге елестетіңіз: жақын жерде дүкен, дәріхана, аялдама, демалыс орындары, балабақша мен мектеп бар ма?

- Үйдің бөлмелерінің жобасын зерттеңіз. Бөлмелер ашық және оқшау болуы мүмкін. Әрине, оқшау болғаны қолайлырақ.

- Үйде баспалдақтың, жеделсатының, шатырдың, жертөленің күйін тексеріңіз - 20 жылдан асқан үйлер әдетте инженерлік желілерді күрделі қайта құруды талап етеді.

Үй сатып алмас бұрын нені ойлау керек:

- отбасы мүшелерінің күнделікті тәртібі мен қажеттіліктері қандай? Жұмысқа, оқуға және демалуға орын жеткілікті ме?

– жаяу бара алатын қашықтықта қажет нәрсе: дәріхана, дүкен, жақын маңдағы саябақ;

- жақын жерде балабақша, мектеп, дамыту орталықтары мен үйірмелер керек пе;

- жұмысқа қалай жетесіз және жолға қанша уақыт жұмсауға дайынсыз;

қонақ шақырғанды ​​ұнатасыз ба, олар көп бола ма;

- балкон, қойма керек пе;

- пәтер қанша уақытқа сатып алынады және болашақта тұрғын үй көлемін кеңейту қажет бола ма?

2. Құжаттарды мұқият тексермейді

Жылжымайтын мүлік қамауда немесе кепілде болуы мүмкін. Сатушы меншік иесі емес, үйдің өкілі немесе тіпті алаяқ болуы да мүмкін.

Құжаттарда қателер, жаңылыс басылған қате болуы мүмкін, олар ескірген болуы мүмкін.

Нені тексеру керек?

- Пәтердің құжатын мұқият тексеріңіз. Бұл сатып алу-сату шарты, жекешелендіру, сыйға тарту, мұрагерлік куәлігі және т.б.

- үй иесінің жеке куәлігі.

- мемлекеттік тіркеу туралы хабарлама.

- техникалық төлқұжат.

- ауыртпалық туралы куәлік.

Ең қауіпті мәмілелер:

- мұрагерлік құқық туралы куәлік бойынша - басқа мұрагерлердің бар-жоғын анықтау;

- сенімхат бойынша - олар оны кері қайтарып алуы мүмкін, сондықтан жарамдылық мерзімін тексеру керек;

- жасы келген қарт сатушы болса, онда одан психикалық денсаулық орталығынан әрекет ету қабілеттілігі туралы анықтама талап ету керек.

Тым жиі сатылған үй, сот істерге қатысы болғаны, төмен бағасы және шұғыл сатылып жатқаны күдік тудыруы керек.

Шешім:

 - құжаттарды мұқият тексеріңіз және тұрғын үйдің заңды тазалығын тексеріңіз. Қателер мен сәйкессіздік болса, сатушыдан құжаттарды жаңартуды сұраңыз.

Үйдің жобасы да жеке әңгіме. Барлық өзгертілген жөндетулер, қайта жобалау техникалық паспортында көрсетілуі керек, әйтпесе проблемалар туындауы мүмкін. Мысалы, банктер мұндай баспананы ешқашан кепілдікке алмайды және оған ипотека бермейді. Қайта жобалауды пайдалануға беру актісін және жаңартылған тіркеу куәлігін тексеріңіз. Егер ол жоқ болса, сатушыдан өзгертулерді заңдастыруды немесе сатып алудан бас тартыңыз.

3. Сатушының айла-қулығына сеніп қалады

Кейде сатушы үй сатып алушыны асықтырады, ойлануға мұрсат бермей, қоярда-қоймай кепілақыны тезірек төлеуді талап етеді.

Шешім:

Осындай кезді алдын ала ескертіп, тек екі-үш күннен соң ғана нақты жауабын беремін деп айтудан қысылмаңыз.

Тағы бір қулық – сатушы үй сатып алушыға құжаттарда төмен бағаны көрсетуді, ал нақты бағаны тек қолхатта көрсетуді ұсынады. Бұл өсімнің  10% табыс салығын болдырмау үшін жасалады.

Мұндай мәміледен бас тартқан дұрыс – мәміле тоқтатылған немесе шарт жарамсыз деп танылған жағдайда сатып алушы құжатта көрсетілген соманы ғана талап ете алады.

4. Тұрғын үйді босатудың кепілақысын, шарттары мен үйді босату мерзімін  ресімдемейді

Ешқандай ауызша келісім жұмыс істемейді. Барлығы жазбаша болуы керек.

Кепілақы - екі данадан. Жай ғана ақшаны аудара салу – алаяқтық.

Сол кезеңде жылжымайтын мүлікті босату және тағы басқа нәрселерді (сатушы жазып толтырған жиһаз, тұрмыстық техника) шығару мерзімі туралы қосымша келісім жасаңыз.

5. Саудаласпайды

Жеңілдік алу мүмкіндігін назардан тыс қалдырмау керек. Үй неғұрлым қымбат болса, жеңілдік соғұрлым көп болады және керісінше.

6. Болуы ықтимал шығындарды есепке алмайды

Жаңа салынған үйді ұстау, электр қуаты, күзет және жерасты тұрағы қымбат екенін естен шығармаңыз. Екіншісі – жеделсатыны ауыстыру, күрделі жөндеу, жылыту шығындары. Пәтердің ішінде жөндеу жұмысы аяқталмаған үй сатып алу жағдайлары да кездесіп жатады.

Шешімі:

- Түбіртекті қарап шығыңыз, коммуналдық шығынды алдын ала біліп алыңыз, есептеңіз. Оның бәрін төлеуге табысыңыз жеткілікті ме?

- Жөндеу жұмыстарына болжамды сметаны жасап, құрылыс материалдарының бағасын зерттеңіз.

- Коммуналдық пәтерге қарыздары болса, оны сатушының төлейтініне көз жеткізіңіз.

Заң бойынша коммуналдық төлемдер сатушыға жүктеледі. Қарызды аудару тек сатып алушы мен кредитордың жазбаша келісімімен ғана мүмкін болады.