85 миллион жылдық динозаврдың қалдықтары табылды

Тәжікстанның солтүстігіндегі Кансай ауылы бүкіл әлем палеонтологтарына әуелден белгілі. Мұнда динозаврлардың бай кешені, оның ішінде теризинозаврлардың қалдықтары табылды.

1960 жылдары мұнда атақты палеонтолог Анатолий Рождественскийдің жетекшілігімен КСРО Ғылым академиясының Палеонтология институты ауқымды қазба жұмыстарын жүргізді. Табылған мәліметтерде «кесіртке табан» динозаврлардың әртүрлі түрлері, сондай-ақ теризинозавр қаңқасының ең ақпаратқа бай бөлігі – оның дерлік толығымен сақталған сан сүйегі табылған.

Олар соңғы бор кезеңінде өмір сүрген және сол кезеңнің соңғы және ірі өкілдерінің бірі болған.
Бор кезеңі мезозой дәуірінің ең ұзақ кезеңі болды, ол шамамен 79 миллион жылға созылған (145 миллион жыл бұрын басталып, 66 миллион жыл бұрын аяқталды).
1980 жылдары да Кансайда ауқымды қазба жұмыстары жүргізілген. Одан кейін атақты орыс палеонтологы Лев Несов осы жерден бор сүтқоректілерінің қалдықтарын тапқан.

Бұл жолы ғалымдар соңғы бор кезеңінде өмір сүрген ұсақ омыртқалыларды зерттеу кіріскен.
20-28 қазан аралығында жалғасқан бірлескен экспедиция құрамында Екатеринбург, Санкт-Петербург және Мәскеуден келген ресейлік палеонтологтар болған. Қазба жұмыстарына Тәжікстаннан екі ғалым қатысқан.
Жұмыс үлкен каньонда жүргізілді, оның бүйір беті, атап айтқанда, жоғарғы бор шөгінділері зерттелген. Қазба жұмыстары нәтижесінде кесіртке, саламандра, бақа, балық қалдықтары табылған.
– Біз жуу әдісін қолдандық, ол бізге ұсақ бөлшектерді – сүйектерді, омыртқаларды, тістерді, жақтарды тексеруге мүмкіндік береді. Олар өте нәзік болғандықтан, тастың бетіне арнайы желім жағып, бүкіл сүйекті бүлдірмей алуға мүмкіндік бердік, – дейді тәжікстандық ғалым Умид Нәбиев.
Ғалымдар осы кезеңде өмір сүрген ірі жануарлардың қалдықтарын да тапты. Қолтырауын мен тасбақа қабықтарының сынықтары, сондай-ақ динозавр сүйектерінің сынықтары табылған.
– Динозаврлар шамамен 85 миллион жыл бұрын болған. Зерттеулер нәтижесінде табылған сүйектердің дененің қай бөлігіне жататыны белгілі болады, – деді Нәбиев.
Оның айтуынша, қазба жұмыстарын 2025 жылдың мамыр айында жалғастыру жоспарлануда. 
Сүйек қалдықтарының бір бөлігі Соғды облысындағы тарихи-өлкетану мұражайына тапсырылған.

Бізді Youtubе-та қараңыз! Бізді Facebook-та, Instagram-да, Telegram-да оқыңыз!